Griechische Lyrik

Die Mama ist Dichterin

Glykeria Basdeki

DIE MAMA IST DICHTERIN

o ja – mama ist
eine großartige dichterin
den ganzen tag kocht sie kommata
fegt tempora, bügelt causae
statt den montag sieht sie dienstag
und nennt die waschmaschine ozean,
zum schnellkochtopf sagt sie ozeandampfer

Übersetzt von Jan Kuhlbrodt und Giorgos Kartakis

*
Γλυκερία Μπασδέκη

Η ΜΑΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΙΗΤΡΙΑ

ω, ναι –η μαμά είναι
σπουδαία ποιήτρια
όλη τη μέρα μαγειρεύει κόμματα,
σκουπίζει χρόνους, σιδερώνει
πτώσεις
αντί να δει Δευτέρα βλέπει Τρίτη
λέει το πλυντήριο ωκεανό,
τη χύτρα υπερωκεάνειο

Mehr bei Poiein

On the Stairs

Knopf Poem of the day:

In 2009, Daniel Mendelsohn published new translations of the poems of the Alexandrine Greek poet C. P. Cavafy (1863-1933), including not only his published work but work that he had left finished but unpublished, or unfinished, in draft form. Cavafy’s poems, Mendelsohn reminds us, „bear witness to a deep, even scholarly interest in all phases of Greek history“; his other great subject was desire between men. A selection of Mendelsohn’s translations is now available in a Pocket Poets edition, and today we feature „On the Stairs,“ a strikingly modern poem which comes from the „Unpublished“ group. (Don’t miss the audio – read for us by J. D. McClatchy.)

To share the poem-a-day experience, pass along this link >>

On the Stairs

As I was going down the shameful stair,
you came in the door, and for moment
I saw your unfamiliar face and you saw me.
Then I hid so you wouldn’t see me again, and you
passed by quickly as you hid your face,
and stole inside the shameful house
where you likely found no pleasure, just as I found none.

And yet the love you wanted, I had to give you;
the love I wanted – your eyes told me so,
tired and suspicious – you had to give me.
Our bodies sensed and sought each other out;
our blood and skin understood.

But we hid from each other, we two, terrified.

Δέκα ποιήματα

Paul Celan, Δέκα ποιήματα (μτφρ-σχόλια-επιμέλεια: Γιώργος Καρτάκης)

Κατηγορία: Μεταφραστικό Εργαστήρι, καταχώρηση από: Σωτήρης Παστάκας

 

*
Όταν δεν ξέρω , δεν ξέρω ,
χωρίς εσένα , χωρίς εσένα , χωρίς Εσύ,

έρχονται τότε όλοι αυτοί ,
οι
αυτοαποκεφαλισμένοι , που
ισόβια ανεγκέφαλοι τη φυλή
των Χωρίς – Εσύ
υμνούσαν :

Αshrej ,

μια λέξη δίχως νόημα ,
μεταθηβετιανή ,
της Εβραίας
Αθηνάς
Παλλάδας
στις κρανοφόρες
ωοθήκες πιτσιλισμένη ,

κι όταν αυτός ,

αυτός ,

έμβρυο ,

δενδεν των Καρπαθίων αρπίζει ,

τότε στο κοπανέλι
δαντέλα πλέκει
η Αλλεμάντα

το αθάνατο
τραγούδι
που ξερνοβολά.

Σχόλια
1. [Αshrej ] , Εβραϊκά : ‘’σωτηρία ‘’. Λέξη με την οποία ξεκινούν πολλοί βιβλικοί ψαλμοί . Η γερμανική εκδοχή ‘’ Heil ‘’ απευθύνονταν στον Χίτλερ.
2. [των Καρπαθίων ]. Η Μπουκοβίνα , ιδιαίτερη πατρίδα του Celan στο βορειοανατολικό άκρο των Καρπαθίων , έπαψε να υπάρχει μετά την μετεγκατάσταση του γερμανικού και την θανάτωση του εβραϊκού πληθυσμού της.
3. [Αλλεμάντα ] . Γαλλικά : η Γερμανίδα ( Αllemande ).
4. Ο Celan δεν έχει σε όλο του το έργο αποκαλέσει ονομαστικά την Γερμανία ή τους κατοίκους της , εκτός από δυο φορές ΄ η μια από αυτές είναι στη “Φούγκα του Θανάτου‘ ο στίχος ‚ ο θάνατος είναι μάστορας από τη Γερμανία “.

 

*

Των γλάρων οι νεοσσοί , ασημόχρωμοι ,
εκλιπαρώντας επαιτούν απ ΄ το ενήλικο πουλί :
την κόκκινη βούλα στο κάτω
ράμφος , που είναι κίτρινη.

Μαύρο – μια απομίμηση
κεφαλιού σ ΄ το επιδεικνύει –
θα ήταν ένα ισχυρότερο θέλγητρο . Μα και το μπλε
είναι αποτελεσματικό , όμως δεν
κάνει την διαφορά το χρώμα :
πρέπει να είναι μια
γοητευτική μορφή , μια ακέραια ,
πλήρως
διαρθρωμένη ,
με μια κληρονομιά καθορισμένη.

……………………………………………………

Φίλε ,
περιχυμένε πίσσα κοπρίτη , εσύ ,
κι εδώ , σε τούτη
την ακτή , καταλήγεις
και στων δυο , χρόνου κι αιωνιότητας , τον
λάθος
λαιμό.

*
ΕΝΑΣ ΚΟΚΚΟΣ ΑΜΜΟΥ

Πέτρα , απ ΄ όπου σε πελέκησα ,
όταν η νύχτα τα δάση της αφάνιζε :
μορφή δέντρου σού έδωσα
και σε κάλυψα
με το καστανό τού ασθενέστερου λόγου μου
όπως μέσα σε φλούδα –

Ένα πουλί ,
ξεγλιστρώντας από το πιο στρόγγυλο δάκρυ ,
σαν τα φύλλα κινείται από πάνω σου:

μπορείς να περιμένεις ,
μέχρι να αχνοφέξει ανάμεσα σ ΄ όλα τα μάτια για χάρη σου
ένας κόκκος άμμου ,
αυτός που με βοήθησε να ονειρευτώ
όταν καταβυθίστηκα , για να σε βρω –

παρασύρεσαι προς τη ρίζα του
που σου δίνει φτερά , όταν το χώμα από θάνατο πυρώνει ,
τεντώνεσαι μπροστά ,
κι εγώ αιωρούμαι εμπρός σου όπως φύλλο
που ξέρει πού ανοίγουν οι πύλες.

*
ΚΑΙ ΤΑ ΩΡΑΙΑ

Και τα ωραία που τράβηξες , και τα μαλλιά
που τραβάς :
ποιό χτένι
θα τα καλοχτενίσει πάλι , τα ωραία μαλλιά ;
Ποιό χτένι
σε τίνος το χέρι ;

Και οι πέτρες που σώριασες ,
αυτές που σωριάζεις :
τις σκιές πού θα ρίξουν ,
και πόσο μακριά ;

Κι ο αέρας που από πάνω περνά ,
κι ο αέρας :
θα αρπάξει μια πέτρα απ ΄ αυτές ,
να την αποδώσει σε σένα ;

*
ΜATI TOY ΧΡΟΝΟΥ

Αυτό είναι το μάτι του χρόνου :
λοξοκοιτάζει
κάτω από επτάχρωμο φρύδι .
γλύφουν φωτιές το βλέφαρο του,
το δάκρυ του είναι ατμός .

Τυφλό το αστέρι πλησιάζει πετώντας
και λιώνει πάνω στις καυτές βλεφαρίδες του :
ζεσταίνει στον κόσμο ,
και οι νεκροί
πετούν μπουμπούκια και ανθίζουν.

*

Εκεί που με ξέχασα μέσα σου ,
έγινες σκέψη,

κάτι
διαπερνά και τους δυο μας
βουίζοντας :
του κόσμου η πρώτη
από τις τελευταίες
φτερούγες,

καλύπτει τρίχωμα
το τρικυμισμένο μου
στόμα ,

εσύ
δεν
συν –
έρχεσαι.

*
ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ

Έτσι στέκομαι , πετρωμένος , πλάι
στην απόσταση , αυτήν που σ’ οδήγησα :

Σκαμμένες
από σύννεφα άμμου οι δυο
εσοχές στο κάτω άκρο του μετώπου.
Σκοτάδι μέσα τους ,
προϊόν παρατήρησης.

Ολόκληρο πάλλεται
από σιωπηλά σφυριά στον αέρα
το σημείο ,
αυτό που μ’ ακούμπησε το φτερωτό μάτι .

Πίσω του ,
στον τοίχο παράμερα,
το σκαλοπάτι
που οκλάζει ,
ό, τι έχει ανέλθει στη μνήμη.

Και εδώ
μια φωνή διαρρέει ,δωρολήπτης της νύχτας ,
απ’ όπου τη μέθη αντλείς.

*
TENEBRAE

Πλησίον είμαστε ,Κύριε ,
πλησίον και απτοί.

Ειλημμένοι ,Κύριε , ήδη ,
με νύχια μεταξύ μας γαντζωμένοι , σα να ΄ τανε
το σώμα καθενός μας
σώμα σου ,Κύριε.

Δεήσου , Κύριε ,
δεήσου υπέρ ημών ΄
είμαστε κοντά .

Σκεβροί από τον αέρα βαδίζαμε ,
πηγαίναμε στη λακκούβα να σκύψουμε ,
στη γούβα με το νερό .

Στην ποτίστρα πηγαίναμε ,Κύριε.

Ήταν αίμα , ήταν ,
αυτό που μέσα της έριξες , Κύριε .

Έλαμπε.

Στα μάτια την εικόνα σου μας εκτίναξε , Κύριε .
Μάτια και στόμα μένουν ορθάνοικτα και άδεια , Κύριε .
Ήπιαμε , Κύριε .
Το αίμα και την εικόνα που ήταν στο αίμα , Κύριε.

Δεήσου , Κύριε .
Είμαστε κοντά.

1. [ TENEBRAE ] : Λατινικά . Το σκοτάδι , το έρεβος , η άβυσσος.
2. [ με νύχια μεταξύ μας γαντζωμένοι ], ineinander verkrallt , στο πρωτότυπο. Το ρήμα «verkrallen »( γαντζώνομαι ) ετυμολογείται από το ουσιαστικό « Kralle» : το νύχι (του ζώου)

*
ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΛΕΓΜΑ

Οφθαλμοσφαιρικό εν μέσω ράβδων .

Παλίνδρομο ζώο το βλέφαρο
λάμνει προς τα πάνω,
ελευθερώνει ένα βλέμμα.

Ίρις , κολυμβήτρια , στερημένη ονείρων και θολή :
ο ουρανός , καρδιόφαιος , είναι μάλλον κοντά.

Διαγωνίως , εντός στομίου σιδηρού ,
πριονίδι αναδίδον καπνό .
Μέσω της αισθήσεως του φωτός
εικάζεις την ψυχή.

(Αν ήμουν όπως εσύ . Αν ήσουν όπως εγώ.
Δεν θα βρισκόμασταν
κάτω απ ΄ τον ίδιο αληγή άνεμο ;
Είμαστε ξένοι. )

Τα πλακίδια . Επί τούτων ,
εις πυκνή μεταξύ των διάταξη , οι δυο
καρδιόφαιοι λάκκοι :
δυο
σιωπές μεγέθους στόματος πλήρους .

1. [οφθαλμοσφαιρικό ], augenrund ,στο πρωτότυπο. Νεολογισμός. Σύνθετο επίθετο από: Αuge (το μάτι ) + n + rund ( στρογγυλός , σφαιρικός ): σφαιρικός σαν μάτι. Στο στίχο έχει ουσιαστικοποιηθεί και έχει θέση υποκειμένου : (κάτι ) σφαιρικό σαν μάτι.
2.[παλίνδρομο ζώο] , Flimmertier , στο πρωτότυπο. Σύνθετο ουσιαστικό : flimmern (αχνοφέγγω – στην βασική του έννοια- ) + Τier ( ζώο). Ωστόσο το ρήμα προσδιορίζει και την ακούσια κίνηση οργάνων ή λειτουργιών (Flimmerbewegung) , όπως των ματιών , της αναπνοής ή του τριχώματος των ζώων. Η δεύτερη αυτή μεταφραστική άποψη που επιλέχθηκε εδώ , φαίνεται να ενισχύεται και από τον στίχο «λάμνει προς τα πάνω » που ακολουθεί.
3. [καρδιόφαιος], herzgrau,στο πρωτότυπο. Νεολογισμός.

*

TODTNAUBERG

Άρνικα , Ευφρασία, η
πόση από την πηγή με το
τετράγωνο αστέρι από πάνω ,

στην αλπική
καλύβα ,

η εγγραφή
-τίνος το όνομα είχε γραφτεί
πριν το δικό μου ; –
η αράδα στο βιβλίο
για την προσδοκία, σήμερα ,
μιας λέξης ενός στοχαστή
που θα ΄ ρθει
στην καρδιά,

δασικές καμπύλες , ανισόπεδες ,
ορχιδέα και ορχιδέα , μεμονωμένες ,

χοντροκουβέντες , κατά τη διαδρομή ,
σαφώς ,

αυτός που μας οδηγεί , ο άνθρωπος ,
που τις ακούει κι αυτός ,

τα μισο –
πατημένα ξυλό –
σκαλα στο τυρφώδες χώμα ,

υγρασία ,
πολλή.

1.Ο Celan βρέθηκε στη Γερμανία μεταξύ 22. 7 και 2 .8. 1967. Στις 25. 7. Επισκέφθηκε τον Μ. Heidegger στον Μέλανα Δρυμό ,όπου ο δεύτερος διατηρούσε μια αλπική καλύβα.
2.[Todtnauberg ]. Τοπωνύμιο. «Το βουνό του θανάτου». Αξίζει να σημειωθεί η ηχητική ομοιότητα της λέξης με την επωνυμία της εταιρίας χωματουργικών εργασιών ‘’ Τodt ‘’ , στην οποία εργάζονταν αιχμάλωτοι Εβραίοι . Στην ίδια εταιρία είχαν εργαστεί και οι γονείς του
του Celan ως αιχμάλωτοι του στρατοπέδου συγκέντρωσης.
3.[ Άρνικα , Ευφρασία]. Ονόματα θεραπευτικών φυτών.
4. [με το τετράγωνο αστέρι ]. Στην αυλή της αλπικής καλύβας υπάρχει πηγή πόσιμου νερού
με τη διακόσμηση ενός τετράγωνου ξύλινου αστεριού.

Fürs Geschäft

1.10.1.2 konstantin kavafis: Fürs Geschäft

Textkette

Ausgewählt von Dirk Uwe Hansen

Fürs Geschäft

Er verpackt sie sorgfältig
in grüne teure Seide:

Rubin-Rosen, Perlen-Lilien,
Amethyst-Veilchen, schön, wie er sie sich denkt,

sie haben will und sieht, nichr wie in der Natur
beobachtet und studiert. Er wird sie in den Schrank legen,

die Beweise der Kühnheit und Kompetenz seiner Arbeit.
Und wenn ins Geschäft ein Kunde kommt,

holt er andere Sachen zum Verkauf hervor, tadellose Schmuckstücke:
Armbänder, Ketten, Halsbänder und Ringe.
(K. Kavafis)

Του Mαγαζιού

Τα ντύλιξε προσεκτικά, με τάξι
σε πράσινο πολύτιμο μετάξι.

Aπό ρουμπίνια ρόδα, από μαργαριτάρια κρίνοι,
από αμεθύστους μενεξέδες. Ως αυτός τα κρίνει,

τα θέλησε, τα βλέπει ωραία· όχι όπως στην φύσι
τα είδεν ή τα σπούδασε. Μες στο ταμείον θα τ’ αφίσει,

δείγμα της τολμηρής δουλειάς του και ικανής.
Στο μαγαζί σαν μπει αγοραστής κανείς

βγάζει απ’ τες θήκες άλλα και πουλεί — περίφημα στολίδια —
βραχιόλια, αλυσίδες, περιδέραια, και δαχτυλίδια.
(Κ. Καβάφης)

Gefällt mir nicht mehr · · 8. Februar um 16:40

Zeige nicht anderen, welche Bürde uns drückt!

1.6.8.4 pindar: Zeige nicht anderen, welche Bürde uns drückt!

Textkette

Ausgewählt von Jayne-Ann Igel
Aber natürlich habe ich etwas von Pindar, nur klemmte bei mir gestern die Textkette ob anderer Belastungen. Pindar hat u.a. etliche Lieder und Bittgesänge hinterlassen, einige der Lieder auch, wie aktuell, an die Olympioniken der Antike adressiert. Hier nun aus den wohl fragmentarisch überlieferten Hymnen Verse, die er an seinen Sohn gerichtet hat:

Zeige nicht anderen, welche Bürde uns drückt!
Eines nur will ich dir sagen:
Anteil an Schönem und Freudeerweckendem
sollte man offen vor allem Volke enthüllen;
trifft jedoch die Menschen ein gottverhängtes,
kaum erträgliches Unheil,
soll man, gebührend, in Dunkel es hüllen.

Benimm dich gegenüber Bürgern aller Städte,
mein Junge, ganz genau so wie die Haut
des seltsamen Polypen,
der fest am meerumschäumten Felsen haftet:
Was gerade vorliegt, mußt du eifrig loben,
mußt anderswo dann wieder anders denken!

Aus: Griechische Lyrik. Bibliothek der Antike. Aufbau Verlag, Berlin, 1980, S. 248. Übertragen von Dietrich Ebener.

‪Kristian Kühn gefällt das.

Von der Ruhe

1.6.8.3 pindar/hölderlin: Von der Ruhe

Textkette

Ausgewählt von Jayne-Ann Igel

Doch etwas von Pindar gefunden, das ein wenig kryptisch erscheint, passend auch zur Jetzt-Zeit:
Von der Ruhe

Das Öffentliche, hat das ein Bürger
In stiller Witterung gefaßt,
Soll er erforschen
Großmänlicher Ruhe heiliges Licht,
Und dem Aufruhr von der Brust,
Von Grund aus wehren seinen Winden; denn Armuth macht er
Und feind ist er Erziehern der Kinder.
Gefällt mir nicht mehr • 8. Februar 2014 um 16:41

Christa Schuenke und ‪Cornelia Eichner gefällt das.

Liebe am Horizont

Textkette

1.7.4.4.1.1.1.2.2.1.1.2 ursula krechel: liebe am horizont

Der direkte Weg von Sappho zu Ursula Krechel geht über Thomas Brasch, Miguel Hernández, Peter Hille, Nikola Richter, Marina Zwetajewa, Dieter Roth, Charles Bernstein, Matthias Traxler, Elke Erb, Petr Borkovec und Kerstin Becker.

Nämlich weil mir Kerstin Beckers Brockes-Umschreibung gefiel, gab sie mir Krechel auf. Ich bin noch nicht dazu gekommen, in meiner Bibliothek zu kramen, aber eben bringt mir Facebook ein Gedicht von ihr, das mir sehr gut gefällt und das ich flugs kapere. Dank an Jörg Themistokles Kartakis, der es ins Griechische übersetzte

Ursula Krechel, Έρωτας στον ορίζοντα / Liebe am Horizont
(μτφρ. Γ. Καρτάκης / Deutsch)Ο άντρας έφερε στη ζωή Tης
τρομερή ακαταστασία.
Ξαφνικά τα τασάκια ήταν γεμάτα στάχτη,
καταϊδρωμένα τα σεντόνια που είχαν στρωθεί δυο φορές
και όλα τα ρολόγια πήγαιναν αλλιώς.
Για μερικές εβδομάδες Εκείνη πετούσε
στα σύννεφα,
φίλαγε το φεγγάρι.
Μόνο στο φως της μέρας
άρχισε ο έρωτάς Της να μικραίνει
όλο και πιο πολύ.
Απερίσκεπτα πέταγε αυτός την πετσέτα
-με τα γαλάζια καρό και τη σταυροβελονιά στο μονόγραμμα –
(ευτυχώς δε θα τό΄βλεπε η μάνα Της)
πάνω στη γραφομηχανή.
Σύντομα μπόρεσε
να κλειδώσει τον έρωτά Της σ΄ένα συρτάρι.
Κλεισμένος μες στη σαβούρα
κατέληξε να ξεχαστεί.
Αργότερα, όταν ο άντρας Τη φώναξε,
θά΄θελε νά΄ναι μουγκή.
Όταν Την ξαναφώναξε, ήταν ήδη κουφή.
*
Liebe am Horizont

Der Mann hat eine schreckliche Unordnung
in ihr Leben gebracht.
Plötzlich waren die Aschenbecher voller Asche,
die Laken zweifach benutzt, verschwitzt
und alle Uhren gingen anders.
Einige Wochen lang schwebte Sie
über den Wolken
und küsste den Mond.
Erst im Tageslicht
wurde ihre Liebe
kleiner und kleiner.
Achtlos warf er das Handtuch,
blaukarriert mit dem kreuzgestichelten Monogramm
(wenn das Mutter wüsste)
über die Schreibmaschine.
Bald konnte Sie ihre Liebe
schon in einer Schublade verschließen.
Eingesperrt zwischen Plunder
geriet sie in Vergessenheit.
Später, als der Mann Sie rief,
wünschte Sie, stumm zu sein.
Als er wieder rief, war Sie schon taub.

Roland Erb und 10 anderen gefällt das.
Bildschirmfoto 2014-03-05 um 14.14.08